راهبرد مقام معظم رهبری(مد ظله العالی) برای دستیابی به استقلال همه جانبه و استحکام نظام اسلامی و کشور در برابر چالش های پیش رو
مقدمه
ایران اسلامی از ابتدای تلاشش برای دستیابی به عزت ملی و استقلال با مخاصمه و مانع تراشی دولت های سلطه جویی مواجه شد که برخلاف شعار آزادی و دموکراسی ای که سر میدادند،منافعشان اقتضا میکرد که ملت ها را همواره تحت سلطه ی خود نگاه دارند.والبته از کسانی که جهان را چون دهکده ای میدانند و خود را کدخدایی که به دنبال ایجاد نظم نوینی در این دهکده است،انتظاری جز سلطه جویی و سرکوب هر حرکتی که از جنس استقلال طلبی باشد نمیرود.آنها برای حفظ قدرت و نفوذ خود بر جهان از هیچ حرکت ظالمانه ای که حتی شعارهای خوش رنگ و لعابشان را هم زیر پا بگذارد ابایی نداشته و ندارند و تاریخ سی ساله ی اخیر ما خود گواهی روشن بر این مدعاست.کوک کردن جریان های نفاق در جهت ترور شخصیت ها و نخبگان کشور،تحمیل هشت سال جنگ نابرابر،که منجر به پرپرشدن هزاران نفر از جوانان وسرمایه های انسانی و وارد کردن میلیاردها خسارت مادی بر کشور شد،بلوکه کردن دارایی ها و اعمال تحریم های کاملا ظالمانه و خصمانه،هجمه ی سنگین رسانه ای و هنری در جهت تخریب و تسخیر ذهن و فکر و قلب جوانان میهن،ایجاد اختلاف بین قومیت ها و مذاهب مختلف کشور و دامن زدن به آن برای تضعیف و چندپاره کردن کشور،ترور اندیشمندان هسته ای و کسانی که درصحنه ی علمی جهادگونه به ملت و وطن و انقلاب خدمت میکردند و هزاران جنایت دیگر همه و همه گویای بی رحمی نظام سلطه و استکبار،و خوی ظالمانه آنها نسبت به هر کشور و ملت و هراندیشه ایست که موقعیت و قدرت و نفوذ آنها را به خطر بیاندازد.
اما ملت و نظام اسلامی ما که متکی به پشتوانه ی مردمی قویست،نه تنها علیه این همه دشمنی متذلل نشد،بلکه به لطف الهی روز به روز به رشد و بالندگی خود ادامه داد.
راهبرد مقابله با هجمه بیرونی
حال،مسئله ای که مد نظر است این است که عامل ثبات ایران اسلامی در مقابل این همه هجمه-ای که اگر علیه خود آنان اعمال میشد قطعا متلاشی میشدند- چیست؟عاملی که نه فقط باعث ثبات شده است بلکه سبب حرکت رو به جلوی ما هم شده است. بی شک شناخت این عامل و تقویت و تکیه به آن همانطوری که تاکنون مارا در مسیر استقلال و عزت یابی پیشبرده است،از این پس هم مارا در این امر پیش خواهد برد و موجب مصونیت ما در مقابل چالش ها -چه بصورت طبیعی پیش می آیند ویا توسط دشمنان ایجاد میشوند-می باشد.
در این زمینه مراجعه به بیانات روشن و کارگشای مقام معظم رهبری(مدظله العالی) به عنوان وارث و حافظ میراث خمینی کبیر(ره)،وکسی که در راس امور تمامی مسائل کشور وبین الملل را بادقت و بصیرتی بسیارنافذ رصد میکند،میتواند همچون چراغ راهی باشد که در این زمینه بهترین راهبرد را به مردم و مسئولین ارائه میدهد.
ایشان در نگاهی جامع،اشاره میکنند که باید برای پیشرفت کشور هم از امکانات بیرونی استفاده کرد و هم از امکانات داخلی،اما با توجه به اینکه در بیرون کشور جبهه ی عظیمی وجود دارد که از سی و اندی سال پیش همواره سعی کرده است که مانع از ریشه دوانیدن و پیشرفت نظام و کشور شود،و از سویی دیگر پیشرفتی که متکی به امکانات بیرونی باشد دوام نخواهد داشت و با اندک چالشی متزلل میشود،پس مطمئن ترین و معقول ترین راه توجه به ظرفیت درونی و تقویت ساخت درونی کشور است.
مقام معظم رهبری(مد ظله العالی) در دیدار با اعضای هیات دولت یازدهم در بیان شاخص های دولت اسلامی و در تاکید بر توجه به ظرفیت درون زا چنین میفرمایند:
"در داخل کشور خیلى امکانات وجود دارد که اگر چنانچه نگاه ما - چه در زمینه‌هاى اقتصادى، چه در زمینه‌هاى فرهنگى، چه در زمینه‌هاى گوناگون دیگر - [ به آنها باشد و] اگر بتوانیم از این نیروهاى داخلى استفاده کنیم، کلید حلّ مشکلات اینجا است؛ یعنى در درون کشور و امکانات داخلى کشور است که از اینها میشود خردمندانه بهره‌بردارى کرد. اینها باید شناسایى بشوند. و این است که رتبه‌ى ما را در دنیا بالا میبرد. در مناسبات بین‌المللى سهم هر کشورى به قدر قدرت درونى او است؛ هر مقدارى که واقعاً در درون اقتدار داشته باشد، سهمش از مجموعه‌ى مناسبات بین‌المللى به همان نسبت بالاتر است؛ این را باید ما تأمین بکنیم."{1}
بررسی ابعاد تقویت ساخت درونی کشور
مسئله ی تقویت ساخت درونی دارای ابعاد گوناگونیست که همه ی آنها هم در بیانات معظم له در سخنرانی های متعدد بیان شده است که در اینجا به دسته بندی آنها میپردازیم.
ساخت درونی نظام در سه محور کلی (که در بعضی زمینه ها هم دارای اشتراکاتی میباشد) قابل دسته بندی است:
1.بعد سخت و نرم:
بی شک انقلاب و نظام اسلامی که توسط امام راحل(رضوان الله و علیه) بنیان گذاشته شده و با هدایتهای امام خامنه(حفظه الله) حفظ شده و رشد یافته است،از یک پشتوانه فکری عمیقی حمایت میشود که آن اسلام ناب محمدی است. و این همان چیزی است که هویت حقیقی نظام اسلامی را شکل میدهد و معظم له در این خصوص چنین میفرمایند:
"آن هویت حقیقى در حکم روح است؛ در حکم معنا و مضمون است. اگر آن معنا و مضمون تغییر پیدا کند، ولو این ساخت ظاهرى و حقوقى هم باقى بماند، نه فایده‌اى خواهد داشت، نه دوامى خواهد داشت؛ مثل دندانى که از داخل پوک شده، ظاهرش سالم است؛ با اولین برخورد با یک جسم سخت در هم میشکند."{2}
پس اصل اساسی در تقویت ساخت درونی نظام اسلامی را میتوان تقویت و ترویج هویت حقیقی آن دانست-که اتفاقا در سالهای پس از دفاع مقدس کانون تهاجم دشمنان انقلاب و نظام و ملت هم همین مسئله بوده و میباشد- قطعا این اندیشه و هویت حقیقی مولفه هایی دارد که باید با شناخت منطقی آنها به ترویج و تثبیت آنها همت گمارده شود تا موجب مصونیت درونی ایران اسلامی گردد.مولفه های این ساخت حقیقی هم به صورت مفصل در اندیشه های امام خمینی(ره) و امام خامنه ای(حفظه الله) قابل تبیین و رصد است.و هم بصورت مجمل در کلام نورانی رهبری معظم انقلاب بدانها اشاره شده است:
"آن ساخت درونى چیست؟ همان آرمانهاى جمهورى اسلامى است: عدالت، کرامت انسان، حفظ ارزشها، سعى براى ایجاد برادرى و برابرى، اخلاق، ایستادگى در مقابل نفوذ دشمن؛ اینها آن اجزاء ساخت حقیقى و باطنى و درونى نظام جمهورى اسلامى است."{3}
رابطه ی این هویت حقیقی با هویت و ساختار حقوقی و ظاهری همچون رابطه ی روح و جسم است.طبعا وجود و حفظ کالبد و ساختار ظاهری لازم است،اما زمانی که روح حاکم بر این جسم از بین برود، وجود آن بی فایده خواهد بود و به نابودی خواهد گرایید. ایشان در این زمینه هشدار میدهند و میفرمایند:
"اگر ما از اخلاق اسلامى دور شدیم، اگر عدالت را فراموش کردیم، شعار عدالت را به انزواء انداختیم، اگر مردمى بودنِ مسئولان کشور را دست‌کم گرفتیم، اگر مسئولین کشور هم مثل خیلى از مسئولین کشورهاى دیگر به مسئولیت به عنوان یک وسیله و یک مرکز ثروت و قدرت نگاه کنند، اگر مسئله‌ى خدمت و فداکارى براى مردم از ذهنیت و عمل مسئولین کشور حذف شود، اگر مردمى بودن، ساده‌زیستى، خود را در سطح توده‌ى مردم قرار دادن، از ذهنیت مسئولین کنار برود و حذف شود؛ پاک شود، اگر ایستادگى در مقابل تجاوزطلبى‌هاى دشمن فراموش شود، اگر رودربایستى‌ها، ضعفهاى شخصى، ضعفهاى شخصیتى بر روابط سیاسى و بین‌المللى مسئولین کشور حاکم شود، اگر این مغزهاى حقیقى و این بخشهاى اصلىِ هویت واقعى جمهورى اسلامى از دست برود و ضعیف شود، ساخت ظاهرىِ جمهورى اسلامى خیلى کمکى نمیکند؛ خیلى اثرى نمیبخشد و پسوند «اسلامى» بعد از مجلس شورا: مجلس شوراى اسلامى؛ دولت جمهورى اسلامى، به تنهائى کارى صورت نمیدهد."{4}
اما در کنار و در واقع لایه ی رویین این ساخت حقیقی همان ساخت حقوقی و ظاهری نظام اسلامی است که بصورت اجمالی شامل ساختار سیاسی(همچون قاون اساسی،مجلس شورای اسلامی،دولت اسلامی و...)،ساختار اقتصادی و علمی و پیشرفت های مادیست که همانطور که اشاره شد با هویت حقیقی اسلامی معنا میابد.
2.بعد دائمی و موقت:
در نگاه دیگر که متاثر از زمان و شرایط است، میتوان تقویت ساخت درونی را به دو فصل دائم و موقت دسته بندی کرد که امام خامنه ای(مد ظله العالی) آن ها را چنین بیان میفرمایند:
"عناصر این استحکام، برخى عناصر همیشگى است، برخى هم عناصر فصلى است. آنچه که جزو عناصر همیشگى است، عزم راسخ است؛ که عرض کردیم... هم عزم راسخ مسئولین لازم است، هم عزم راسخ مردم لازم است... اما آنچه که فصلى است - آنچه که در حال حاضر براى کشور اولویت دارد - به نظر من مسئله‌ى اقتصاد و مسئله‌ى علم است."{5}
در توضیح این بیان میتوان گفت،آنچه که سبب ایجاد و تثبیت عزم راسخ در بین مردم و مسئولین میشود همان تقویت هویت حقیقی نظام اسلامیست که پیش تر بدان اشاره شد-از توضیح بیشتر و مجدد آن بدلیل اینکه خارج حوصله ی مقاله است خودداری میکنیم- و در زمینه ی اقتصادی هم منظور ساخت و مدیریت درست اقتصادیست که منجر به اقتصاد مقاومتی بشود:
"سیاستهاى اقتصاد باید سیاستهاى «اقتصاد مقاومتى» باشد - یک اقتصاد مقاوم - باید اقتصادى باشد که در ساخت درونىِ خود مقاوم باشد، بتواند ایستادگى کند؛ با تغییرات گوناگون در این گوشه‌ى دنیا، آن گوشه‌ى دنیا متلاطم نشود؛ این چیزها لازم است"{6}
و در مسئله ی علم هم دو نکته اساسی مطرح است.یکی حفظ و افزایش سرعت رشد علمی و دوم مسئله ی جنبش نرم افزاری و بومی سازی و اسلامی سازی علوم-بویژه علوم انسانی-است. و خود این مسئله قابل ساعت ها بحث و بررسی است-که برای خارج نشدن از ساختار اصلی مطلب از آن خووداری میشود-و فقط در اینجا اشاره میکنیم به اهمیت مسئله ی علم در نگاه رهبر فرزانه ی انقلاب:
" امروز یکى از نیازهاى اساسى و درجه‌ى یک کشور، نیاز علمى است. اگر چنانچه ما توانستیم در عرصه‌ى علمى، پیشرفتهائى را که تا امروز بحمدالله به دست آمده است، با همین سرعت دنبال کنیم، هم در زمینه‌ى مشکلات اقتصادى، هم در زمینه‌ى مشکلات سیاسى، هم در زمینه‌ى مشکلات اجتماعى، هم در زمینه‌ى مسائل بین‌المللى، مطمئناً گره‌گشائى‌هاى بزرگى خواهد شد. علم مسئله‌ى بسیار مهمى است. در این حدود ده سال، یازده سال گذشته، در این زمینه خیلى کار شده؛ لیکن بعد از این هم باید کار شود؛ کار مضاعف شود. من عقیده‌ام این است که کار علمى در دانشگاه و در کشور باید جهادى باشد؛ کار علمىِ جهادى انجام بگیرد."{7}
3. بعد فردی و اجتماعی:
محور سوم در زمینه ساخت درونی دو لایه فردی و اجتماعی آن است.بی شک حرکتی موفق خواهد بود که اولا برای افراد آن جامعه درونی شده باشد و جزو اعتقادات لا ینفک عناصر سازنده جامعه باشد و درثانی در جامعه-چه درنهادهای دولتی و چه درنهادهای خصوصی- به عنوان یک هدف کلان مورد پیگیری واقع شود. و این دو نکته هردو ضروریست و فقدان یکی طبعا مانع پیشبرد دیگری خواهد شد.
در بعد اجتماعی آن معظم له چنین میفرمایند:
"اسلام براى ساخت یک جامعه‌ى سرافراز و پویا خصوصیاتى را ترسیم کرده و راه رسیدن به آنها را براى ملت مسلمان و امت اسلامى در طول تاریخ تبیین کرده است. یکى از این نشانه‌ها و خصوصیات عزت ملى است؛"{8}" عزت یعنى چه؟ عزت به معناى ساخت مستحکم درونى یک فرد یا یک جامعه است که او را در مقابله‌ى با دشمن، در مقابله‌ى با موانع، داراى اقتدار میکند و بر چالشها غلبه میبخشد."{9}
پس در لایه ی اجتماعی بحث ساخت مستحکم درونی به شکل عزت ملی بروز مینماید که در تمام مناسبات به عنوان یک اصل اساسی لحاظ میشود و به عنوان چهارچوب اصلی نظام در مواجهه با کشور هاست که همواره هم از سوی مردم و هم از سوی مسئولین باید مورد توجه واقع شود. این اصل هم با تقویت آن در درون هر فرد تضمین میشود که مقام معظم رهبری در توصیه ای پدرانه در این زمینه چنین میفرمایند:
"وقتى که عزت شامل حال یک انسان، یک فرد یا یک جامعه میشود، مثل یک حصار عمل میکند، مثل یک باروى مستحکم عمل میکند؛ نفوذ در او، محاصره‌ى او، نابود کردن او براى دشمنان دشوار میشود؛ انسان را از نفوذ و غلبه‌ى دشمن محفوظ نگه میدارد. آن وقت هرچه این عزت را در لایه‌هاى عمیق‌تر وجود فرد و جامعه مشاهده کنیم، تأثیرات این نفوذناپذیرى بیشتر میشود؛ کار به جائى میرسد که همچنان که انسان از نفوذ و غلبه‌ى دشمن سیاسى و دشمن اقتصادى محفوظ میماند، از غلبه و نفوذ دشمن بزرگ و اصلى، یعنى شیطان هم محفوظ باقى میماند."{10}
نتیجه
همانطور هم که در ابتدا اشاره شد برای پیشرفت کشور باید از تمامی ظرفیت ها چه در داخل و چه امکانات خارجی بهره برد و حتی از امکانات بیرونی هم برای تقویت ساخت درونی کشور و نظام تا حد امکان بهره گرفت ،ولی نباید چشم امید به بیرون از کشور دوخت و چنین تصور کرد که راه حل اساسی برخی از مشکلات کشور تنها در رفع برخی مخاصمات-آن هم به هرقیمتی- باشد.چراکه همواره تاریخ و تجربه به ما ثابت کرده ،هرملتی که برای پیشرفت خود به بیرون متکی شده و استعداد درونی خود را مورد غفلت قرار داده است، رهآوردی جز شکست و وابستگی نداشته است. علی الخصوص ایران اسلامی که هم در داخل دارای استعدادها و توانایی های بیشماریست که بالفعل کردن آنها موجب حرکت شتابان به سوی استقلال و عزت میشود،و هم در بیرون دشمنانی دارد که در صدر آرزوها و آمالشان زمین زدن ملت ما و به بند کشیدن آنهاست.و این واقعیتیست که هر انسان منصفی با اندکی تامل میتواند به آن دست یابد.
حسن ختام این بخش از مطلبان هم بیان گوهر بار دیگری از رهبر فرزانه ی انقلاب باشد:
"عزیزان من! عاملى که مى‌تواند کشور شما را در مقابل هر افزون‌طلبى، هر انحصارطلبى، هر تجاوز، هر ماجراجویى و هر بحران‌سازى حفظ کند، استحکام ساخت داخلى نظام است...{11}امروز روزى نیست که اگر از این وظیفه حفظ استحکام داخلى عدول کنیم و آن را پشت سر بیندازیم، خداى متعال و مردم و تاریخ بر ما ببخشایند؛ امروز روزى نیست که بشود این وظیفه را ندیده گرفت؛ باید هوشیار بود. نباید در نیروى دشمن مبالغه کرد و نباید هم دشمنى و کید او را نادیده گرفت؛ باید مراقب بود."{12}
والسلام علیکم والرحمه الله و برکاته
منابع:
1. بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت1392/06/06
2. بیانات در دیدار اساتید و دانشجویان در دانشگاه علم و صنعت1387/09/24
3. همان
4. همان
5. بیانات در دیدار مسئولان نظام1392/04/30
6. بیانات در دیدار کارگران و فعالان بخش تولید کشور1392/02/07
7. بیانات در دیدار دانشجویان1392/05/06
8. بیانات در جمع مردم استان کردستان در میدان آزادى سنندج1388/02/22
9. بیانات در مراسم سالگرد رحلت امام خمینی(ره)1391/03/14
10. همان
11. بیانات در دیدار دانشجویان دانشگاه شهید بهشتى1382/02/22
12. بیانات در دیدار نمایندگان مجلس1382/03/07
معتکف